Proton Tedavisi Nedir
TrueBeam ve Proton (ProBeam) Farkı
Radyasyon onkolojisinde kullanılan cihazlar arasında, birden fazla donanımı bir arada barındıran TrueBeam STx özellikle dar alanlarda bulunan küçük hacimli tümörler ve solunum takibi gerektiren tedavilerde, omurga ve beyin tümörleri dahil riskli organlara eşlik eden tümörlerin tedavisinde kullanılması tercih edilen bir radyoterapi cihazıdır.
Dünya’da sayısı çoğalan proton tedavi merkezleri tarafından radyasyon tedavisi alanında proton ışın demeti ile kanserli dokuların tedavisi yapılmaktadır. ProBeam tedavi sistemi parçacık hızlandırıcısından çıkan pozitif yüklü protonları iyonize edilerek demetler halinde tümör ve kanser dokularının ışınlanmasında kullanılan bir cihazdan oluşur. 360 derece dönebilen ve kalem ışın tarayıcısı ile hasarlı dokuyu tarayan ve iyonize olmuş proton ışınlarını ileten bir donanıma sahiptir.
Hastalara uygun olan tedavinin belirlenmesi için öncelikle tedaviye yönelik radyoterapi cihazının belirlenmesi gerekmektedir, TrueBeam STx geleneksel radyoterapide kullanılan birden fazla uygulamaları içinde barındırması ile universal bir cihazdır. Cihazın özelliklerinden bahsetmek gerekirse, noktasal ve çoklu ışınlama için SRS ve SRT özelliği, hasta etrafında hareket edebilen ve farklı açılardan ışınlama olanağı veren Rapidarc özelliği, yoğunluk ayarlı ışınlama gerektiren durumlarda IMRT, milimetrik hassasiyet gereken tümörlerin tedavisinde IGRT, hareket halinde olan dokulara ışınlama yapılmasını mümkün kılan Gated RT ve yüksek doz ışınlama yapılmasını sağlayan SBRT ile çok donanımlı bir cihazdır. Truebeam STx eski sürüm olan radyoterapi cihazlarından 2 ile 8 kat arasında daha hızlı tedavi sunarken görüntüleme süresini diğer radyoterapi cihazlarına göre 5 kat daha hızlı yapmaktadır.
Varian ProBeam proton tedavi sistemi, parçacık hızlandırıcısı sistemi üzerine kurulmuş, arayüzü ve tedavi platformu hastanın gereksinimlerine göre uyarlanmış bir TrueBeam’e benzer arayüze sahip bir tedavi sistemidir. ProBeam kendi içerisinde görüntüleme, tedavi planlama, robotik pozisyonlama ve hareketli dokuların ışınlanmasında uygulanan yazılım ve yoğunluk ayarlı proton ışınlama özelliklerini içinde barındıran bir sisteme sahiptir. Dynamic Peak entegre tarama sistemi ile uygun olan radyasyon dozu hesaplanır ve PBS kalem ışın tarayıcısı ile kanserli dokulara iletilen protonlar Bragg Zirvesi yaparak, yolda biriktirdikleri enerjiyi taranmış kanserli dokunun içinde yayarlar.
Amerikan tıbbi onkoloji derneğinin 140.343 hastanın katılımı ile gerçekleştirdikleri çalışmada küçük hücre dışı akciğer kanseri 2 ve 3. evrelerde olan hastaların tedavisinde geleneksel radyoterapi ve proton terapisi yapılmıştır. Çalışma sonuçlarına göre akciğer kanserinin bazı evrelerinde radyoterapiye göre daha başarılı bulunmuştur.
TrueBeam ve ProBeam tedavi cihazlarının arasındaki başlıca fark kullandıkları ışın türünden kaynaklanmaktadır.
Hastaların tedavi gördükleri arayüzler benzer yapıda üretilmiştir. Kanser hastalarının proton tedavisini tercih etmelerinin avantajları, radyoterapi tedavisine göre daha az yan etkilerin ortaya çıkması ile çocuk ve yaşlı hastalara daha uygun olmasıdır. Tedavide uygulanan PBS ışınlama tekniği kanser dokusuna daha kontrollü bir şekilde radyasyon uygulayarak, hastaların iyileşmesini ve rutin hayatlarına daha hızlı geri dönmelerini sağlıyor.
Kaynakça:
http://www.kanhastaliklari.org.tr/icerik.php?id=309&alt_id=311&tab=0
https://www.cancer.gov/news-events/cancer-currents-blog/2020/proton-therapy-safety-versus-traditional-radiation#:~:text=After%203%20years%2C%2046%25%20of,still%20alive%20after%203%20years.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6776803/
https://www.drozdogan.com/proton-tedavisi-nedir-diger-radyoterapi-yontemlerinden-daha-etkili-midir/
https://www.varian.com/about-varian/newsroom/press-releases/varian-medical-systems-showcase-truebeam-stx-rapidarc
https://www.varian.com/about-varian/newsroom/press-releases/varian-medical-systems-introduces-probeam-proton-therapy
http://www.proton-therapy-today.com/what-is-proton-therapy/why-is-proton-therapy-a-preferable-option-and-what-is-the-bragg-peak/