Proton tedavisi, hastaların tümörü çevreleyen sağlıklı dokularına radyasyon yaymayan, ultra hassas bir tedavi yöntemidir.
Özellikle çocuklarda görülen kanser tiplerinde uzun ve kısa dönemdeki yan etkileri en aza indirdiği gözlemlenmiş, hassas dokuların yanında oluşan belirli kanserlerin tedavisinde önerilmektedir.
On yılı aşkın yapılan gözlem ve takiplerde ise etkin ve güvenilir bir yöntem olduğu, özellikle son yapılan araştırmaların neticesinde hastalar açısından ulaşılması güç ve deneysel bir tedavi olmaktan çıkmıştır.
Parçacık tedavisi kooperatifi tarafından yayınlanan görüş birliği bildirgesinde prostat kanserinde de kullanılmakla birlikte hastaların tedavi sonrası sonuçlarını ve hayat kalitesini arttırdığı ortaya konmuştur.
Prostat kanserinde proton tedavisinde varılan görüş birliği hakkında yayınlanan makalede yüzlerce proton tedavisi datası analiz edilmiş, araştırmacılar proton tedavisinin artık neden deneysel olmadığını belirtmişlerdir.
Yayınlanan raporun önemi, üroonkoloji alanında uzman eksperlerin bir araya gelerek vardıkları konsensusta akademik araştırmalar kurumu tedavinin prostat kanserindeki yeterliliği kritik bir çoğunluğa ulaşılmıştır. Yüksek başarı oranı ile tedavi sürecini deneysel olarak varsaymanın mantıklı olmadığı ortaya konmuştur.
Varılan görüş birliğinin radyasyon terapisi için bir temel haline gelmiş, tedavi sağlayıcıları, hastalar ve ödeme kurumlarının bu alandaki görüş birliğinin tedaviye uygun hastaların proton tedavisine ulaşmaları konusunu da ileriye taşıyacaktır.
Yayınlanan PTCOG (Particle Therapy Co-Operative Group) raporu iyi bir başlangıç olsa da, 30 yılı aşkın gerçekletirilen çalışmalar ışığında belirleyici kurumların, parçacık tedavisi kooperatifinin (PTCOG) üroonkoloji alt komitesinin yaptığı çalışmalar doğrultusunda, proton tedavisinin prostat kanserinde uygulamaya koymaları gerekmektedir. Bunun adına bilimsel çalışmalar yapılmaya devam etmektedir.
Proton terapisinin prostat kanserinde kullanıldığını biliyoruz fakat asıl soru geleneksel radyoterapiden farklı olarak sonuçların etkileri nelerdir ?
Farklı kanserlerin tedavilerinde yapılan randomize çalışmalar, proton terapisinin geleneksel radyoterapiye göre daha az yan etkileri taşıdığı görülmüş ve hayat şartlarını iyileştirdiği gözlemlense de metriklerin hesaplanması ve net sonucun ortaya çıkması zordur. Bu nedenle proton tedavisinin foton terapisinden daha etkin olduğunun net olarak ortaya konması için daha yoğun ve derin incelemelerin yapılması gerekmektedir.
Proton tedavisinin prostat kanserinde etkili olduğunun, fakat belirli tedavi sağlayıcılarının ve ödeyicilerinin bu konudaki şüpheleri, yayınlanan rapor ve yapılan çalışmalar ile yeterli kanıtların ortaya çıkmasıyla dağılacaktır.
Bu tip analizler, ayrıntılı verilerin bir araya gelmesi ile yapılarak, doktor bazlı sübjektif rapor ve toksisitenin ötesinde hastanın rapor ettiği hayat kalite metrikleri de ele alınarak yapılmaktadır.
Daha önce gerçekleştirilen çalışma metrikleri bağırsak hareketlerin ve toksik yan etkilerin geleneksel radyoterapiye nazaran tedavi açısından daha koruyucu olduğu ve gelecekteki çalışmalar ile hangi popülasyonun proton terapisinden daha net verim alacağı açık hale gelebilir.
İyi haber şudur ki, proton tedavisinin gittikçe ucuzlaşacağı yönündedir. Az yan etki oranı ile proton terapisi uygulanan radyoterapiye göre daha az seans ile tamamlanabilir. Ayrıca proton merkezlerinin kurulması için gerekli maliyetler de zaman içerisinde azalmaktadır.
Proton tedavisinin fiyatı radyoterapi fiyatına yaklaştıkça, kullanılan donanım, proton terapisi için özel teknikler ve uygulama süreci ve uzun dönemde incelenen veriler doğrultusunda foton terapisine göre daha koruyucu sonuçların ve uygulama alanların genişleyeceği ön görülmektedir.
New York proton merkezinde çalışan araştırmacılar, ülke genelinde kanser merkezleri ile birlikte çalışarak hastalara yardım ediyor, klinik veriler sağlayarak prostat kanserinin tedavisinde uygulanan proton terapisinin ışın tedavisi alanındaki önemini ortaya çıkarıyorlar.
Uzamanların vardığı görüş birliği ve bu konuda PTCOG’un yayınladığı bildirinin altının çizilmesi gerekir, PTCOG tarafından yayınlanan çalışma doğrultusunda proton terapisinin kanser tedavisinde gelecekteki rölü şekilleniyor.
Kaynakça: https://cancerletter.com/clinical/20211105_7/